Wody mineralne to wody, w których składzie na jeden litr przypada 1 gram rozpuszczonych związków mineralnych. Jeśli ilość związków mieści się w przedziale 0,5 - 1 g/l to woda ta jest słabo zmineralizowana. Ze względu na ilość rozpuszczonego w wodzie węglanu wapnia i magnezu określa się również twardość wody, gdzie wody podziemne zawierające poniżej 0,08 g/l określane są jako miękkie, a jeśli wartość przekracza 0,2 g/l, wówczas woda ta określana jest jako twarda. Woda o wysokiej twardości na przykład podczas gotowania pozostawia na naczyniach wapienny osad, a w jej reakcji z mydłem nie powstanie piana.
Występowanie wód mineralnych sprawia, że w miejscach ich wydobycia powstają uzdrowiska lub sanatoria. Tego typu ośrodki przyciągają turystów lub osoby chore, którzy chcą wypróbować “cudownych mocy wód”, dzięki czemu okoliczne miejscowości stają się bardzo popularne i przede wszystkim są bogactwem turystycznym. Rozbudowa sieci noclegowych, muzeum, gastronomii czy wszelkiego rodzaju parków rozrywki wpływa na zwiększenie urbanizacji, gdyż nowo powstałe ośrodki umożliwiają nowe zatrudnienie. W Polsce właściwości wód mineralnych zaczęto wykorzystywać już ponad 200 lat temu. Powstało wiele legend o rzekomych “Źródłach młodości”, co sprawiło, że z roku na rok coraz więcej ludzi korzystało z uzdrowisk, przede wszystkim seniorzy i osoby z problemami zdrowotnymi.
Wody lecznicze to wody głębinowe, które cechuje czystość pod względem chemicznym i mikrobiologicznym. Na powierzchnię ziemi wypływają w postaci małych źródełek. O wodzie można mówić, że jest lecznicza gdy zawiera:
Aby woda została uznana za leczniczą, musi posiadać właściwości potwierdzone badaniami klinicznymi i długotrwałą obserwacją. Dodatkowo wody lecznicze dzielą się ze względu na:
Do najpopularniejszych wód leczniczych w Polsce należą:
Wody te mają szerokie zastosowanie w medycynie. W zależności od składu przynoszą ulgę w wielu chorobach. Pomagają w leczeniu wrzodów żołądka, nerek, cukrzycy oraz poprawiają metabolizm. Kuracje w specjalnych ośrodkach trwają zazwyczaj do 21 dni. Wody lecznicze wpływają również na fizjologię organizmu, neutralizując lub zakwaszając treść żołądka, przyśpieszają pracę jelit, a także uzupełniają brakujące minerały. Jednak każde stosowanie powinno być skonsultowane z lekarzem, gdyż nieodpowiedni dobór składników i ilości może wpłynąć negatywnie na organizm.
WYSTĘPOWANIE:
Wody lecznicze występują w całej Polsce, jednak większość znajduje się na południu kraju, na przykład w Sudetach i Karpatach, gdzie zlokalizowanych jest ponad 70% wszystkich uzdrowisk.
Wody termalne to również wody lecznicze, ale o podwyższonej temperaturze. Przyjmuje się, że należą do nich wody, których temperatura przy źródle jest wyższa niż 20°C. Zależne jest to od kilku czynników:
Zastosowanie znalazły głównie w medycynie i w produkcji kosmetyków. Mają właściwości kojące i nawilżają skórę, ale pomagają również w leczeniu trądziku czy łuszczycy. W uzdrowiskach wykorzystywane są w kąpielach rehabilitacyjnych, gdyż wspomagają regenerację skóry, oraz niwelują napięcie mięśni.
WYSTĘPOWANIE:
Korzystne warunki do występowania wód termalnych są na Niżu Polskim (Ciechocinek), w Sudetach (Cieplice Śląskie-Zdrój, Duszniki-Zdrój, Grabina czy Lądek-Zdrój) oraz w Karpatach (Rabka-Zdrój, Poręba Wielka, Ustroń czy Lubiatówka). Eksploatowane są jednak tylko w kilku miejscach ze względów ekonomicznych oraz geologicznych.
Występujące w Sudetach wody charakteryzują się następującymi właściwościami:
W Karpatach wody w Rabce-Zdroju i Porębie Wielkiej mają temperaturę 28-42°C, a ich mineralizacja wynosi 24-28 g/dm3.
Solanki to wysoko zmineralizowane wody podziemne, w których głównymi składnikami są jony chlorkowe, sodowe i wapniowe, a mineralizacja wynosi nie mniej niż 35 g/l. Najlepsze właściwości mają jednak gdy mineralizacja wynosi powyżej 200 g/l (co najmniej: 80-100 mg/l jodu, 200-250 mg/l bromu, 2 g/l magnezu, 1 g/l potasu lub 10 mg/l litu). Solanki, które mają wysoką zawartość chloru (Cl-Na lub Cl-Na-Ca) wykorzystywane są do leczenia chorób reumatycznych, urazów narządów ruchu, schorzeń neurologicznych czy chorób układu oddechowego.
WYSTĘPOWANIE:
Solanki występują niemal na terenie całej Polski (za wyjątkiem Sudetów, Gór Świętokrzyskich i fragmentów platformy prekambryjskiej), a celach przemysłowych wydobywane są w Łapczycy koło Łodzi. Produkuje się z nich głównie sole lecznicze i solanki kąpielowe. Perspektywiczne jest również wydobycie solanek z Zapadliska Przedkarpackiego, gdyż wody te znalazły by szerokie zastosowanie w przemyśle chemicznym m.in. w celu pozyskania magnezu, potasu czy bromu.