Naturalne bogactwa Polski
Glina i gips
Następna lekcja
Strona główna
Nauka
wody i solanki
Wody, solanki
surowce energetyczne
Węgiel kamienny i brunatny
Torf i ropa naftowa
Gaz ziemny
surowce metaliczne
Złoto, srebro, miedź i żelazo
Ruda cynku i ołowiu
surowce skaliste
Gliny, gips, anhydryt
surowce chemiczne
Siarka
Sól kamienna i potasowa
Wapienie i margle
okręgi przemysłowe
OZE i środowisko
Test
wody i solanki
surowce energetyczne
surowce metaliczne
surowce skaliste
surowce chemiczne
test ogólny
Tryb swobodny
Kontakt
Kliknij na wybrany obiekt na mapie, aby wyświetlić w tym miejscu informacje o nim

PIASKI I ŻWIRY

Piaski i żwiry to skały osadowe, które występują na terenie niemal całej Polski. Oba surowce składają się z luźnych ziaren, a średnica ich to odpowiednio 0,1-2 mm dla piasku i powyżej 2 mm dla żwiru. Najczęściej są pochodzenia morskiego, rzecznego lub polodowcowego, a w ich skład wchodzą okruchy innych skał, które oddzieliły się w wyniku erozji. Zarówno piasek jak i żwir mają szerokie zastosowanie w przemyśle. Ten pierwszy wykorzystywany jest np. do wyrobu szkła i ceramiki, jako składnik betonu, zapraw murarskich czy tynków. Żwir natomiast wykorzystywany jest do budowy i podbudowy dróg, uchodzi za składnik betonu oraz jako wsad do mas bitumicznych.

zwir

Źródło:


GLINA

Glina to skała ilasta osadowa, powstała w wyniku nagromadzenia osadów morenowych, najczęściej naniesionych przez lądolód. Składa się głównie z minerałów ilastych, kwarcu, skaleni i substancji koloidalnych, a w zależności od ilości tych ostatnich może mieć różną barwę - od żółtej, czerwonej czy brunatnej po jasnoszarą, szarą czy szarozieloną. Glina stanowi podstawę przemysłu ceramicznego. Wytwarza się z niej nie tylko naczynia ale również płytki czy ceramikę sanitarną. Dodatkowo jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych materiałów budowlanych na świecie, gdyż można ją wykorzystać niemal do wszystkiego - murowania, tynkowania, budowania pieców, a nawet konstruowania stropów, czy dachów. W Polsce najwięcej gliny nagromadzone jest w północno-wschodniej i zachodniej części kraju. 

glina

Źródło:


BAZALTY, GRANITY, PIASKOWCE, GIPS I ANHYDRYT 

Bazalt to zasadowa skała lita wylewna (wulkaniczna), o skrytokrystalicznej strukturze i ciemnej barwie. Składa się głównie z mikroskopijnych kryształków skaleni, piroksenów, magnetytu i oliwinu. Bazalt jest głównie wykorzystywany do budowy dróg i nawierzchni, jako kostka brukowa czy surowiec do produkcji wełny mineralnej i trudnościeralnych mat. występuje w postaci pokryw lawowych głównie na Śląsku.

bazalt

Granit to skała głębinowa, kwaśna o jawnokrystalicznej budowie. Składa się z kwarcu, skalenia i miki. Ze względu na łatwość cięcia, duże bloki, wytrzymałość i estetykę, często wykorzystywany jest w budownictwie lub do dekoracji. Jest także bardzo dobrym materiałem do tworzenia nagrobków i pomników. W Polsce występuje na Dolnym Śląsku, w Tatrach i ziemi kłodzkiej, a eksploatacja z 77 udokumentowanych złóż prowadzona jest obecnie w 36.

Piaskowiec to skała osadowa zwięzła powstała w wyniku scementowania ziaren kwarcu spoiwem mineralnym. Bardzo często występuje w warstwach wodonośnych lub razem ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego. Jest wykorzystywany jako materiał rzeźbiarski, w budownictwie przykładowo do ogrodzeń czy ścian, a także jako kostka brukowa. Występuje między innymi w Górach Stołowych, Karpatach, na Kaszubach oraz w Małopolsce i Górach Świętokrzyskich. 

Gips to skała osadowa, chemiczna, która powstaje w wyniku parowania wód słonych - jezior lub mórz, a czasem w procesie uwodnienia anhydrytu. Najczęściej ma postać białą, szarą lub żółtą. W kontakcie z wodą gips szybko twardnieje dlatego jest dobrym materiałem budowlanym. Wykorzystywany jest do tynków wewnętrznych, gładzi, jako formy do odlewów czy do produkcji płyt kartonowo-gipsowych. Gips jako minerał ma zastosowanie także w jubilerstwie, stomatologii lub w modelarstwie oraz jako surowiec rzeźbiarski. W Polsce występuje między innymi w Ponidzie, okolicach Opoczna, Mszczonowa, w Sudetach i Dobrzyniu nad Wisłą. 

Anhydryt to skała osadowa zbudowana w większości z minerału o tej samej nazwie, a także z gipsu, kalcytu i halitu. Łatwo wchłania wodę i może zwiększyć swoją objętość nawet o 60%. Nie jest jednak trwały, gdyż może pękać i ulegać rozwarstwieniu. Ma jasnoniebieską lub rzadziej białą czy kremową barwę. Anhydryt znalazł zastosowanie w budownictwie, jubilerstwie oraz przemyśle cementowym. Wykorzystywany jest też do wyrobu kwasu siarkowego lub jako wypełniacz w procesie produkcji papieru. W Polsce występuje w rejonach Inowrocławia, Lubania, Kłodawy czy Lwówka Śląskiego.

Źródło: