Naturalne bogactwa Polski
Torf i ropa naftowa
Następna lekcja
Strona główna
Nauka
wody i solanki
Wody, solanki
surowce energetyczne
Węgiel kamienny i brunatny
Torf i ropa naftowa
Gaz ziemny
surowce metaliczne
Złoto, srebro, miedź i żelazo
Ruda cynku i ołowiu
surowce skaliste
Gliny, gips, anhydryt
surowce chemiczne
Siarka
Sól kamienna i potasowa
Wapienie i margle
okręgi przemysłowe
OZE i środowisko
Test
wody i solanki
surowce energetyczne
surowce metaliczne
surowce skaliste
surowce chemiczne
test ogólny
Tryb swobodny
Kontakt
Kliknij na wybrany obiekt na mapie, aby wyświetlić w tym miejscu informacje o nim

TORF

Torf to słabo przeobrażony osad organiczny, który w  woim składzie zawiera mniej niż 60% węgla pierwiastkowego. Pierwsze złoża torfu w Polsce powstały w wyniku gromadzenia się i torfienia szczątków pochodzenia roślinnego w wilgotnym środowisku i przy ograniczonym dostępie do tlenu. Cały proces trwa od kilku do kilkunastu lat, w samej Polsce pierwsze złoża tworzyły się już w czwartorzędzie, najmłodszym okresie ery kenozoicznej. Torfy dzielą się na różne rodzaje, a ich klasyfikacja zależna jest od warunków powstawania.

torf

Wyróżniamy następujące rodzaje torfów:

  • torfy niskie - powstają w dolinach rzek i jezior, mają ciemny kolor oraz są zbite i bogate w substancje organiczne;
  • torfy wysokie - głównie mchy i wrzosy, powstają w bezodpływowych zagłębieniach i na wododziałach, zasilane są tylko przez wody opadowe przez co charakteryzują się jaśniejszą barwą i mniejszą ilością substancji organicznych niż torfy niskie;
  • torfy przejściowe - posiadają cechy pośrednie między dwoma typami;

WYSTĘPOWANIE:

Torfowiska w Polsce skupione są głównie w północnej części kraju, w dolinach dużych rzek: Odry, Narwi, Biebrzy czy Noteci. Ze względów na znaczenie dla ekosystemu większość jest objęta ochroną.

Z 50 tys. zinwentaryzowanych torfowisk w Polsce tylko 36% stanowi bazę do wydobycia. Eksploatacja torfu jest coraz mniejsza, bo o ile wysuszony i sprasowany stanowi doskonały opał, to na chwilę obecną nie służy na dużą skalę do celów energetycznych. Znacznie częściej wykorzystywany jest w rolnictwie, do produkcji tektury czy płyt pilśniowych, ale również jego lecznicza odmiana ma swoje zastosowanie w kąpielach i wytwarzaniu produktów leczniczych.

Źródło:


ROPA NAFTOWA

Ropa naftowa powstała z materii organicznej nagromadzonej w skałach osadowych, głównie z fito- oraz zooplanktonu. Środowiskiem idealnym do narodzin ropy naftowej były morza oraz oceany, a cały proces inauguracyjny był możliwy dzięki odpowiedniej temperaturze, ciśnieniu działalności bakterii oraz oddziaływaniu różnych pierwiastków promieniotwórczych.

Ropa naftowa jest wykorzystywana głównie do produkcji różnego rodzaju paliw. Czołowymi przedsiębiorstwami w przemyśle petrochemicznym w Polsce są "PKN Orlen" oraz "Lotos", które dostarczają paliwa do około 75% stacji. Używana jest również do wytwarzania farb, rozpuszczalników, ponadto do środków ochrony roślin czy leków.

Inicjatorem wydobycia ropy naftowej był Ignacy Łukasiewicz, który odkrył złoża w Bóbrce koło Krosna w 1854 roku, a w Ulaszowicach koło Jasła w 1856 roku powstał pierwszy polski zakład destylacji. 

ropa_naftowa

WYSTĘPOWANIE:

 W Polsce występują niewielkie złoża ropy, a głównymi obszarami jej eksploatacji są:

  • Karpaty fliszowe – kolebka światowego przemysłu naftowego, złoża na wyczerpaniu;
  • Zapadlisko Przedkarpackie – złoża na wyczerpaniu;
  • Szelf Morza Bałtyckiego – złoża zasobne, duża część obecnego wydobycia ropy naftowej w Polsce;
  • Niż Polski – złoża zasobne, duża część obecnego wydobycia ropy naftowej w Polsce;

Dodatkowo niewielkie złoża występują również w północno-zachodniej części Polski oraz okolicach Lublina, jednak ich eksploatacja staje się coraz mniej opłacalna. Warto wspomnieć o zasobach ropy łupkowej (ropy, która nie przemieściła się do wyższych warstw ziemi, a pozostała w skałach łupkowych), która ma podobną strukturę co gaz łupkowy. Szacuje się, że jej złoża znajdują się na Pomorzu, wschodnim Mazowszu i wschodniej Lubelszczyźnie, jednak wydobycie jej może okazać się nieopłacalne ze względu na trudniejszą produkcję i mniejszą wydajność. 

Udział ropy naftowej w produkcji energii elektrycznej w Polsce wynosi około 2%.

ropa_naftowa

WYDOBYCIE:

Wydobycie ropy oraz jej cena uwarunkowana oraz kontrolowana jest przez światową organizację OPEC (Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową), do której należą kraje o największym wydobyciu i eksporcie danego surowca.

Ropa naftowa w Polsce wydobywana jest z 87 złóż. 44 spośród wszystkich ulokowana jest na Niżu Polskim, z czego z okolic Gorzowa Wielkopolskiego pochodzi 70% ogólnego wydobycia ropy. Około 25% krajowej eksploatacji pochodzi z szelfu Morza Bałtyckiego w Polskiej Wyłącznej Strefie Ekonomicznej. Państwowa spółka "Petrobaltic", uzyskuje z morskich złóż około 240 tys. ton tego surowca rocznie. Dodatkowo 29 złóż znajduje się w Karpatach i Zapadlisku Przedkarpackim, jednak wynoszą one zaledwie 3% polskiej produkcji. W 2016 roku w Polsce wydobyto 957,1 tys. ton ropy, co stanowiło około 0,01% światowej produkcji. Bardzo małe wydobycie, które pokrywa zaledwie 3% zapotrzebowania, powoduje konieczność importu ropy naftowej między innymi z Rosji (ponad 75% całego importu), Arabii Saudyjskiej i innych krajów Bliskiego Wschodu. Odbywa się on za pomocą tankowców oraz ropociągów np. "Przyjaźń" (Rosja - Białoruś - Polska - Niemcy).

Źródło: