Torf to słabo przeobrażony osad organiczny, który w woim składzie zawiera mniej niż 60% węgla pierwiastkowego. Pierwsze złoża torfu w Polsce powstały w wyniku gromadzenia się i torfienia szczątków pochodzenia roślinnego w wilgotnym środowisku i przy ograniczonym dostępie do tlenu. Cały proces trwa od kilku do kilkunastu lat, w samej Polsce pierwsze złoża tworzyły się już w czwartorzędzie, najmłodszym okresie ery kenozoicznej. Torfy dzielą się na różne rodzaje, a ich klasyfikacja zależna jest od warunków powstawania.
Wyróżniamy następujące rodzaje torfów:
WYSTĘPOWANIE:
Torfowiska w Polsce skupione są głównie w północnej części kraju, w dolinach dużych rzek: Odry, Narwi, Biebrzy czy Noteci. Ze względów na znaczenie dla ekosystemu większość jest objęta ochroną.
Z 50 tys. zinwentaryzowanych torfowisk w Polsce tylko 36% stanowi bazę do wydobycia. Eksploatacja torfu jest coraz mniejsza, bo o ile wysuszony i sprasowany stanowi doskonały opał, to na chwilę obecną nie służy na dużą skalę do celów energetycznych. Znacznie częściej wykorzystywany jest w rolnictwie, do produkcji tektury czy płyt pilśniowych, ale również jego lecznicza odmiana ma swoje zastosowanie w kąpielach i wytwarzaniu produktów leczniczych.
Ropa naftowa powstała z materii organicznej nagromadzonej w skałach osadowych, głównie z fito- oraz zooplanktonu. Środowiskiem idealnym do narodzin ropy naftowej były morza oraz oceany, a cały proces inauguracyjny był możliwy dzięki odpowiedniej temperaturze, ciśnieniu działalności bakterii oraz oddziaływaniu różnych pierwiastków promieniotwórczych.
Ropa naftowa jest wykorzystywana głównie do produkcji różnego rodzaju paliw. Czołowymi przedsiębiorstwami w przemyśle petrochemicznym w Polsce są "PKN Orlen" oraz "Lotos", które dostarczają paliwa do około 75% stacji. Używana jest również do wytwarzania farb, rozpuszczalników, ponadto do środków ochrony roślin czy leków.
Inicjatorem wydobycia ropy naftowej był Ignacy Łukasiewicz, który odkrył złoża w Bóbrce koło Krosna w 1854 roku, a w Ulaszowicach koło Jasła w 1856 roku powstał pierwszy polski zakład destylacji.
WYSTĘPOWANIE:
W Polsce występują niewielkie złoża ropy, a głównymi obszarami jej eksploatacji są:
Dodatkowo niewielkie złoża występują również w północno-zachodniej części Polski oraz okolicach Lublina, jednak ich eksploatacja staje się coraz mniej opłacalna. Warto wspomnieć o zasobach ropy łupkowej (ropy, która nie przemieściła się do wyższych warstw ziemi, a pozostała w skałach łupkowych), która ma podobną strukturę co gaz łupkowy. Szacuje się, że jej złoża znajdują się na Pomorzu, wschodnim Mazowszu i wschodniej Lubelszczyźnie, jednak wydobycie jej może okazać się nieopłacalne ze względu na trudniejszą produkcję i mniejszą wydajność.
Udział ropy naftowej w produkcji energii elektrycznej w Polsce wynosi około 2%.
WYDOBYCIE:
Wydobycie ropy oraz jej cena uwarunkowana oraz kontrolowana jest przez światową organizację OPEC (Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową), do której należą kraje o największym wydobyciu i eksporcie danego surowca.
Ropa naftowa w Polsce wydobywana jest z 87 złóż. 44 spośród wszystkich ulokowana jest na Niżu Polskim, z czego z okolic Gorzowa Wielkopolskiego pochodzi 70% ogólnego wydobycia ropy. Około 25% krajowej eksploatacji pochodzi z szelfu Morza Bałtyckiego w Polskiej Wyłącznej Strefie Ekonomicznej. Państwowa spółka "Petrobaltic", uzyskuje z morskich złóż około 240 tys. ton tego surowca rocznie. Dodatkowo 29 złóż znajduje się w Karpatach i Zapadlisku Przedkarpackim, jednak wynoszą one zaledwie 3% polskiej produkcji. W 2016 roku w Polsce wydobyto 957,1 tys. ton ropy, co stanowiło około 0,01% światowej produkcji. Bardzo małe wydobycie, które pokrywa zaledwie 3% zapotrzebowania, powoduje konieczność importu ropy naftowej między innymi z Rosji (ponad 75% całego importu), Arabii Saudyjskiej i innych krajów Bliskiego Wschodu. Odbywa się on za pomocą tankowców oraz ropociągów np. "Przyjaźń" (Rosja - Białoruś - Polska - Niemcy).