Naturalne bogactwa Polski
Węgiel kamienny i brunatny
Następna lekcja
Strona główna
Nauka
wody i solanki
Wody, solanki
surowce energetyczne
Węgiel kamienny i brunatny
Torf i ropa naftowa
Gaz ziemny
surowce metaliczne
Złoto, srebro, miedź i żelazo
Ruda cynku i ołowiu
surowce skaliste
Gliny, gips, anhydryt
surowce chemiczne
Siarka
Sól kamienna i potasowa
Wapienie i margle
okręgi przemysłowe
OZE i środowisko
Test
wody i solanki
surowce energetyczne
surowce metaliczne
surowce skaliste
surowce chemiczne
test ogólny
Tryb swobodny
Kontakt
Kliknij na wybrany obiekt na mapie, aby wyświetlić w tym miejscu informacje o nim

WĘGIEL KAMIENNY

Węgiel kamienny jako surowiec energetyczny uchodzi za naturalne paliwo pochodzenia roślinnego. Jego złoża powstały już w erze paleozoicznej ze szczątków obumarłych roślin, które następnie na przestrzeni milionów lat przekształciły się w węgiel, w wyniku podwyższonej temperatury oraz ciśnienia. Ta skała osadowa zawiera w sobie do 98% węgla pierwiastkowego. Dodatkowo wchodzi w skład elementarnych wypełniaczy skorupy ziemskiej. Jego wartość kaloryczna uzależniona jest od położenia, dla przykładu węgiel wydobywany na Śląsku ma wysoką wartość opałową - powyżej 6000 kcal/kg, a węgiel lubelski - około 3500 kcal/kg.

w_kamienny

WYSTĘPOWANIE:

W Polsce wydobycie złóż tego surowca skupione jest w trzech zagłębiach:

  • Zagłębie Górnośląskie – gdzie znajduje się około 80% zasobów krajowych;
  • Zagłębie Lubelskie – eksploatacja jest tam niewielka, ale z szansami na rozwój;
  • Zagłębie Dolnośląskie – eksploatacja zaniechana ze względu na nieopłacalność wydobycia; 

Węgiel kamienny wykorzystywany jest w przemyśle energetycznym – w elektrowniach cieplnych (udział w produkcji energii elektrycznej przekracza 50%). Większość elektrowni opalanych węglem kamiennym znajduje się na południu Polski, w pobliżu kopalń. Największą elektrownią cieplną wykorzystującą węgiel kamienny jest ta znajdująca się w Kozienicach, posiadająca moc 3980 MW.

w_kamienny_tabela

WYDOBYCIE:

W latach osiemdziesiątych XX wieku, Polska uchodziła za jednego z głównych producentów węgla kamiennego. W 2016 roku wydobycie sięgało około 70 mln ton, dla porównania w 1980 było na poziomie 193 mln ton. Zasoby, które pozostają w ziemi szacunkowo powinny wystarczyć na około czterdzieści pięć lat, a wynoszą około 58 mln ton. Czynnikiem spowalniającym wydobywanie węgla są rosnące koszty owego wydobywania. Złoża ulokowane są coraz głębiej, surowiec ma niższą jakość oraz dodatkowo problematyczna jest odpowiednia kadra pracownicza.

Węgiel kamienny wydobywany jest w Polsce obecnie z 20 kopalni metodą głębinową. Metoda ta polega na tworzeniu pionowych szybów i poziomych korytarzy prowadzonych wzdłuż pokładów. Znaczna większość, ponieważ 90% całej eksploatacji prowadzone jest w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, a tylko 10% pochodzi z Bogdanki w Lubelskim Zagłębiu Węglowym.

 Większość należy do różnych przedsiębiorstw, takich jak:

  • Jastrzębska Spółka Węglowa (4 kopalnie)
  • Polska Grupa Górnicza (8 kopalń, w tym KWK ROW - największa kopalnia w Polsce, z siedzibą w Rybniku)
  • Tauron Wydobycie (3 kopalnie)
  • Przedsiębiorstwo Górnicze Silesia (1 kopalnia)
  • Lubelski Węgiel Bogdanka S.A (1 kopania)
  • Węglokoks (1 kopalnia)
  • Zakład Górniczy Siltech Sp. z o.o. 
  • Zakład Górniczy Eko- Plus Sp. z o.o.

Z roku na rok wydobycie węgla kamiennego maleje, wraz z nim zapotrzebowanie do elektrowni cieplnych, mimo to krajowe zasoby węgla nie wystarczą, aby pokryć popyt. Z uwagi na dane warunki Polska zmuszona jest do współpracy handlowej z innymi krajami. Obecnie głównymi partnerami handlowymi Polski w eksporcie węgla kamiennego są: Niemcy, Czechy oraz Austria. Import tego surowca najczęściej pochodzi z Rosji, Australii lub Czech. 

Źródło:


WĘGIEL BRUNATNY

Węgiel brunatny to skała osadowa pochodzenia roślinnego. Powstała w neogenie (era kenozoiczna) ze szczątków obumarłych roślin. Węgiel brunatny zawiera od 58 do 78% pierwiastka węgla. Ten znajdujący się w Polsce cechuje się małą kalorycznością (1800-2100 kcal/kg) i dużą zawartością wody. Ze względów ekonomicznych transport danego surowca na długie odległości nie jest prowadzony, dlatego elektrownie cieplne znajdują się w pobliżu kopalni. 

w_brunatny

WYSTĘPOWANIE:

W Polsce wydobycie złóż tego surowca prowadzone jest głównie metodą odkrywkową, gdyż jest ona najtańsza, a polega na usuwaniu nakładu (nawet do 400 metrów grubości) i eksploatacja pokładu z powierzchni ziemi za pomocą wielkich koparek.

Wydobycie skupione jest w trzech zagłębiach:

  • Złębie Bełchatowskie – największe pokłady, dużej miąższości;
  • Zagłębie Turoszowskie – pokłady o znacznej miąższości, płytko zalegające;
  • Złębie Konińskie – mniejsze złoża, o mniejszej miąższości;

Dodatkowo węgiel brunatny występuje również w południowo-zachodniej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej oraz w środkowej części Niecki Północnosudeckiej, jednak eksploatacja tam jest nieopłacalna ze względu na niską jakość surowca.

Węgiel brunatny wykorzystywany jest w przemyśle energetycznym, głównie w elektrowniach cieplnych (udział w produkcji energii elektrycznej przekracza 30%).

Elektrownia cieplna w Bełchatowie jest największą w Unii Europejskiej i piątą na świecie elektrownią opalaną węglem brunatnym, z mocą 5298 MW.

w_brunatny_tabela

WYDOBYCIE:

Wydobycie węgla brunatnego w Polsce od wielu lat utrzymuje się na jednym poziomie, około 60-65 mln ton. Surowiec ten daje najtańszą energię elektryczną ( o ⅓ tańszą od węgla kamiennego), co skutkuje ciągłą eksploatacją.

Węgiel brunatny wydobywany jest w 4 rejonach w Polsce:

  • rejon Bełchatowa - KWB „Bełchatów” - największa kopalnia w Polsce, dająca 67% krajowego wydobycia (węgiel tam ma najlepszą jakość i warunki zalegania ze wszystkich kopalni);
  • rejon Konina - m.in. KWB „Pątnów”, KWB „Adamów”, KWB „Tomisławice”;
  • rejon Turowa - KWB „Turów” (Bogatynia);
  • rejon Sieniawy - KWB „Sieniawa”;

W 2014 roku Polska znajdowała się na 4 miejscu na świecie pod względem wydobycia węgla brunatnego. Główne kraje eksportowe to: Niemcy, Czechy, Francja, Wielka Brytania, natomiast import najczęściej pochodzi z Niemiec lub Czech.

Źródło: