Sól kamienna (inaczej halityt) powstaje w wyniku parowania wody morskiej (w lagunach, zatokach czy szelfach), lub w słonych jeziorach, w klimacie suchym i gorącym. Pokłady tej skały osadowej w Polsce powstały głównie w permie (formacja cechsztyńska) i miocenie (formacja mioceńska). Główne zastosowanie ma ona w przemyśle spożywczym oraz chemicznym. Jej wartości lecznicze i konserwujące zostały odkryte już w starożytności. W średniowieczu była jednym z najcenniejszych surowców, gdyż pełniła rolę środka płatniczego (“białe złoto”). Ze względu na swoją wartość mogła być nawet przyczyną wielu konfliktów zbrojnych.
WYSTĘPOWANIE:
Sól permska obejmuje obszar niemal 2/3 Polski i jest pozostałością po płytkim i ciepłym morzu. Z kolei mioceńska występuje w pasie na obszarze Zapadliska Przedkarpackiego (od Śląska przez Wieliczkę, Bochnię w kierunku wschodnim), a powstała w wyniku wyparowania niewielkiego zbiornika wodnego, odizolowanego od otwartego morza.
WYDOBYCIE:
Największą kopalnią soli w Polsce była ta, znajdująca się w Wieliczce. Posiada ona 9 poziomów z czego pierwszy sięga 64 metry w głąb ziemi, a najniższy - 327 metrów. Łączna długość korytarzy i wyrobisk przekracza 300 km. Eksploatacji złoża zaprzestano całkowicie 30 czerwca 1996 roku, a od wielu lat stanowi atrakcję turystyczną. To niezwykle popularne miejsce wycieczek zostało wpisane na “Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO” oraz uznane za jeden z siedmiu cudów Polski. Obecnie sól kamienna z 19 udokumentowanych złóż wydobywana jest z zaledwie 5 – Bądzów, Góra, Mongilno I, Mechelinki i Kłodawa I.
Wymiana handlowa soli kamiennej w Polsce odbywa się głównie z krajami europejskimi (Niemcy, Czechy, Francja, Szwecja, Ukraina).
Sól potasowa powstaje w podobnych warunkach jak sól kamienna, w klimacie suchym i gorącym, w wyniku parowania płytkich zbiorników morskich. W cyklu parowania powstają jako ostatnie po gipsach i anhydrytach oraz soli kamiennej. Dzięki swoim właściwościom wykorzystywana jest głównie do produkcji nawozów, gdyż zwiększa urodzajność i poprawia jakość roślin. W połączeniu z solą morską może być wykorzystywana jako sól spożywcza jednak nie zaleca się stosowania jej w dużych ilościach, ponieważ może obciążać nerki.
WYSTĘPOWANIE:
Soli potasowej jest znacznie mniej niż kamiennej, ponieważ potas często zatrzymywany jest w glebach i wykorzystywany przez rośliny, sole te są najłatwiej rozpuszczalne podczas zalewu. W Polsce występuje w formacji cechsztyńskiej na Niżu Polskim (w okolicach Inowrocławia, Wapnia czy Kłodawy).
WYDOBYCIE:
Sól potasowa w Polsce obecnie nie jest eksploatowana. Import soli potasowej pochodzi z Białorusi, Rosji, Niemiec czy też Izraela.